Η Εγκατάσταση Αιολικών Πάρκων στα νησιά των Κυκλάδων

του Μ. Δεκλερή

Το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος έχει ασχοληθεί με το ζήτημα αυτό, ειδικώς για τα μικρά νησιά, με την από 30.6.2004 Γνωμοδότησή του, εξ αφορμής της σχεδιαζομένης εγκαταστάσεως αιολικών πάρκων στην Άνδρο, ένθα έκρινε συνολικώς το ζήτημα τούτο εν σχέσει με το καθεστώς ηυξημένης προστασίας των μικρών νήσων ως ευαισθήτων οικοσυστημάτων υποκειμένων υποχρεωτικώς μόνον εις ηπίαν διαχείριση (Agenda ’21-Κεφ.17, 1992), Διακηρύξεις Barbados (1994) και Minorca (1997). Εξ άλλου το όλο πρόβλημα των αιολικών πάρκων έχει ερευνηθεί επίσης από το Επιμελητήριο στο πρόσφατο παρελθόν στην από 25.9.2002 Γνωμοδότησή του προς την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ευβοίας, ένθα το ζήτημα τούτο αποτελεί σοβαρό πρόβλημα.

Το Επιμελητήριο κρίνει αναγκαίο να επισύρει την προσοχή των αρμοδίων κρατικών υπηρεσιών ότι πρέπει να αποφευχθεί η σύγχυση μεταξύ του οικολογικού σκοπού των πάρκων αυτών (παραγωγή καθαράς ενεργείας) και της βλάβης την οποία συνεπάγονται για το περιβάλλον οι τεράστιες ανεμογεννήτριες των πάρκων αυτών, που συνιστούν πράγματι βιομηχανικές εγκαταστάσεις υψηλής οχλήσεως για το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον. Οι νήσοι των Κυκλάδων έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον των επενδυτών λόγω του υψηλού αιολικού δυναμικού των. Αλλά, κατά το Σύνταγμα και το διεθνές ειδικό καθεστώς προστασίας των μικρών νησιών, το Κυκλαδικό φυσικό και πολιτιστικό κεφάλαιο, και ιδίως το αισθητικό τοπίο, είναι πολυτιμότερα έννομα αγαθά, απολαύοντα προστασίας έναντι και αυτών τούτων των αιολικών πάρκων.

Οι εκ του εξωτερικού εισαγόμενες ανεμογεννήτριες, σχεδιασθείσες στις ξένες χώρες της παραγωγής των, είναι εντελώς ασυμβίβαστες προς την μικρή κλίμακα του ελληνικού νησιωτικού τοπίου. Τυχόν εγκαθιστάμενες στους τόπους προτιμήσεως των επενδυτών, συνεπάγονται καταστροφή του αντιστοίχου πολιτιστικού, αισθητικού και φυσικού κεφαλαίου των νησιών μας, η οποία, βεβαίως, αποκλείεται από το Σύνταγμα του 1975 με το άρθ. 24 και την παγία νομολογία του ΣτΕ για την προστασία των μικρών νησιών ως ευαισθήτων οικοσυστημάτων.

Το ΣτΕ στο πρόσφατο παρελθόν απηγόρευσε τους πυλώνες της ΔΕΗ στα μικρά νησιά (Σύρος και Μύκονος) και ασφαλώς θα πράξει το ίδιο προκειμένου περί των τερατωδών ανεμογεννητριών. Το ζήτημα των αιολικών πάρκων είναι λεπτόν και κρίσιμο. Απαιτεί ειδική χωροταξία, ένθα προέχει το τιθέμενο ως άνω θέμα καταστροφής του νησιωτικού τοπίου. Επειδή δε το τοπίον είναι μέγιστον εθνικό πολιτιστικόν αγαθό, στο οποίο συνοψίζεται πολιτιστική ιστορία χιλιετιών, το Επιμελητήριο φρονεί αδιστάκτως ότι οι τερατώδεις ανεμογεννήτριες που κυκλοφορούν μέχρι σήμερα στο εμπόριο είναι απολύτως ασύμβατες με το ευαίσθητο και λεπτό νησιωτικό τοπίο, και άρα παράνομες και ανεπίτρεπτες.

Τα αιολικά πάρκα στην Ελλάδα θα γίνουν όπως απαιτεί η προστασία του περιβάλλοντος και όχι όπως συμφέρει τους επενδυτές. Το Επιμελητήριο θεωρεί μέγα και εθνικό κίνδυνο την εγκατάσταση αιολικών πάρκων κατά παράβαση των ανωτέρω αρχών.

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΙΣ
Στις υποθέσεις που ακολουθούν παρατίθεται σύντομη περίληψη της βιωσίμου λύσεως που προτείνει η γνωμοδότηση του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος για τα Αιολικά Πάρκα:

25/9/2002. Νομική Γνωμοδότηση για την Βιωσιμότητά των αιολικών πάρκων. Εν όψει της αποτυχίας της απρογραμματίστου δημοσίας πολιτικής για την χρήση της αιολικής ενεργείας και ύστερα από αίτημα της Νομαρχίας Ευβοίας, το Επιμελητήριο κατήρτισε ολοκληρωμένη συστημική μελέτη για την βιώσιμη εγκατάσταση αιολικών πάρκων στην Χώρα μας κατά τρόπο συμβατό με την προστασία του φυσικού, οικιστικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος. Το Επιμελητήριο υπέδειξε την χωροταξία των αιολικών πάρκων ως απαραίτητο συμπλήρωμα της χαρτογραφήσεως του αιολικού δυναμικού της Χώρας.

30/6/2004. Άνδρος: Αιολικά Πάρκα και στα μικρά νησιά; Η εν χρήσει και προερχομένη από Ευρωπαϊκές χώρες τεχνολογία των αιολικών πάρκων (ανεμογεννήτρια ύψους 120 μ., άνοιγμα πτερυγίων 65 μ.) είναι εκτός της κλίμακος του Ελληνικού νησιωτικού τοπίου και το προσβάλλει βάναυσα. Το αισθητικό τοπίο είναι το ύπατο κριτήριο της βιωσίμου χωροταξίας και, επομένως, η εγκατάσταση αιολικών πάρκων αποκλείεται στις ακτές και τα μικρά βουνά των νησιών, που διακρίνονται για την λιτή γραμμή των, την συμμετρία και την ποικιλομορφία των.

Σημείωση 19ο Τεύχος
Πηγή: http://eyploia.aigaio-net.gr/

Θα κάνουμε τα νησιά βιομηχανίες;

του Κρίτωνα Αρσένη

Αν μέχρι πρόσφατα κατακρίναμε την ελληνική διοίκηση για την δυστοκία της στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ελλάδα, σήμερα καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε έναν δίχως προηγούμενο κίνδυνο για το περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά του Αιγαίου. Το σημαντικότερο ίσως πλήγμα φαίνεται να το δέχεται η Σέριφος.

Στη Σέριφο το πάρκο εκτιμάται ότι θα απλωθεί σε μια περιοχή ίση με το 1/3 του νησιού. Η ηχητική όχληση στους οικισμούς της Παναγιάς, Πύργου και Καλλίτσου ενδέχεται να είναι τεράστια και να καθιστά τους οικισμούς αυτούς αβίωτους. Το αισθητικό κόστος θα είναι τόσο τεράστιο όσο το πάρκο με ανυπολόγιστες επιπτώσεις για τον τουρισμό, την κύρια πηγή εισοδήματος στο νησί. Δεν υπάρχει ενημέρωση στους κατοίκους για το τι επιπτώσεις θα έχει το πάρκο στην καθημερινή ζωή του νησιού, στις οικονομικές προοπτικές του και ακόμη περισσότερο ποιες θα είναι αυτές οι επιπτώσεις μετά από είκοσι χρόνια όταν θα παύσει η λειτουργία του. Άραγε, αν μετατρέψουμε τα νησιά μας σε εργοστάσια ενέργειας, μήπως στο μέλλν βιώσουμε και την αποβιομηχάνιση τους;

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ έχει ταχθεί ξεκάθαρα υπέρ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αλλά έχει επανειλημμένα επισημάνει τον κίνδυνο από τις λάθος χωροθετήσεις και τα υπερμεγέθη πάρκα.

Το Αιγαίο είναι ένα καράβι που ταξιδεύει για αιώνες. Τι κρίμα αν καταφέρουμε να το απαξιώσουμε μέσα σε μια γενιά.

Φιλικά
Κρίτωνας Αρσένης
Χωροτάκτης-Οικονομολόγος ΜΑ Harvard'03
Υπεύθυνος Προγράμματος για την Αειφόρο Ανάπτυξη στο Αιγαίο
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Προστασίας Περιβάλλοντος και Πολιτιστικής Κληρονομιας
Τριπόδων 28, 10558 Πλάκα, Αθήνα
Τηλ: 210 3225245 εσ. 115
Φαξ: 2103225240
E-mail:aigaio@ellinikietairia.gr
http://www.diktioaigaiou.gr/
http://www.ellinikietairia.gr/ »

Σημείωση 19ο Τεύχος
Πηγή: http://eyploia.aigaio-net.gr/

Η Ελλάδα των φωτοβολταϊκών και του εύκολου κέρδους

Η Ελλάδα των φωτοβολταϊκών και του εύκολου κέρδους
(Από Δελτίο Τύπου του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας)

Ένα πλήθος προβλημάτων έχουν δημιουργήσει τραγελαφική, όσο και επικίνδυνη κατάσταση στην εγχώρια αγορά Φωτοβολταϊκών Συστημάτων (Φ/Β), η οποία οδηγείται μαθηματικά σε αδιέξοδο. Οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στον τομέα οδηγούν σε τελείως λανθασμένο δρόμο, με ασήμαντα οφέλη και με μεγάλη επιβάρυνση της εθνικής οικονομίας, των καταναλωτών και των εν δυνάμει επενδυτών.

[…]

Το ΤΕΕ, όπως τονίζεται, προτείνει την άμεση αναστολή του Προγράμματος Ανάπτυξης Φ/Β της ΡΑΕ και τον επανασχεδιασμό του εντός σύντομου χρονικού διαστήματος, με περισσότερη τεκμηρίωση και ρεαλισμό. Το νέο πρόγραμμα θα πρέπει να διαμορφωθεί μετά από εμπεριστατωμένη μελέτη και ουσιαστική διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, δημόσιους και ιδιωτικούς, και να ενταχθεί πλήρως στο Μακροχρόνιο Εθνικό Ενεργειακό Σχεδιασμό της χώρας. Θα πρέπει να διακρίνεται για τους συγκεκριμένους και ρεαλιστικούς στόχους (ποσοτικούς/ποιοτικούς, διαχρονική εξέλιξη, γεωγραφική κατανομή, κατανομή ισχύων κλπ.), τα αναλυτικά χρονοδιαγράμματα εφαρμογής, τις συγκροτημένες δέσμες μέτρων, κινήτρων και ενεργειών, αυστηρά καθορισμένους προϋπολογισμούς και εξασφαλισμένες πηγές χρηματοδότησης (π.χ. στα πλαίσια του ΕΣΠΑ 2007-2013 και του Αναπτυξιακού Νόμου).

Θυμίζουμε ότι με το νόμο 3468/06 για την ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ και από Συμπαραγωγή Υψηλής Απόδοσης, θεσπίστηκε Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Σταθμών με την πρώτη φάση υλοποίησής του να λήγει την 31.12.2020 και να αναφέρεται στην ανάπτυξη Φ/Β συνολικής ισχύος τουλάχιστον 500 MWp που συνδέονται με το διασυνδεδεμένο σύστημα και επιπλέον συνολικής ισχύος τουλάχιστον 200 MWp στα μη διασυνδεδεμένα νησιά. Επίσης με τον ίδιο νόμο θεσπίστηκαν υψηλές τιμές αγοράς της παραγόμενης kWh από Φ/Β Συστήματα (400-500 €/MWh ανάλογα με την ισχύ τους - μικρότερη ή μεγαλύτερη των 100 kWp - και την εγκατάστασή τους στην ηπειρωτική χώρα ή στα μη διασυνδεδεμένα νησιά). Οι τιμές αυτές είναι οι υψηλότερες στην Ευρώπη και δεν φαίνεται να προέκυψαν μετά από κατάλληλες οικονομικές και ενεργειακές αναλύσεις, αλλά ούτε την εξυπηρέτηση κοινωνικών, οικονομικών και αναπτυξιακών στόχων.

Η ΡΑΕ κατάρτισε Πρόγραμμα Ανάπτυξης Φ/Β, σύμφωνα με το οποίο σχεδιάζεται να αδειοδοτηθεί ως την 31.12.2009 έως και το 90% της συνολικής ισχύος του Προγράμματος, δηλαδή 450 ΜWP στο διασυνδεδεμένο σύστημα και 180 ΜWp στα μη διασυνδεδεμένα νησιά. Επίσης η ΡΑΕ κατένειμε την ισχύ των 500 ΜWp για το διασυνδεδεμένο σύστημα ανά Διοικητική Περιφέρεια καθώς και ανά εγκατεστημένη ισχύ Φ/Β συστήματος, όπως και την ισχύ των 200 ΜWp στα μη διασυνδεδεμένα νησιά.

Με βάση αυτά τα δεδομένα, έχει διαμορφωθεί σήμερα το «εκρηκτικό» πρόβλημα των Φ/Β στη χώρα μας, που συνίσταται:

α) Στην υπέρογκη επιβάρυνση του ελληνικού δημοσίου για επιχορηγήσεις Φ/Β Συστημάτων ισχύος 700 MWP (εκτιμάται ότι θα είναι της τάξης των 1,5 δισ. €), που δεν θεωρείται η καλύτερη αξιοποίηση δημοσίου χρήματος.

β) Στην υπέρογκη επιβάρυνση των καταναλωτών ηλεκτρικού ρεύματος από τον υπερδεκαπλασιασμό του Ειδικού Τέλους ΑΠΕ, που θα προκύψει ως άμεση συνέπεια των υψηλών τιμών της Φ/Β kWh. Κρίνεται ιδιαίτερα δύσκολο να γίνει αποδεκτή η αύξηση τόσο κατά 7% του τυπικού οικιακού λογαριασμού ηλεκτρικού ρεύματος μόνο για τα φωτοβολταϊκά και για περίοδο 20 ετών (σύμφωνα και με τους υπολογισμούς και της ίδιας της ΡΑΕ), όσο και από τις επιχειρήσεις η σημαντική αύξηση του λειτουργικού τους κόστους, μέσω της αύξησης του λογαριασμού ηλεκτρικού ρεύματος.

Επιπροσθέτως:

Οι ποσοτικοί στόχοι που έχουν τεθεί είναι υπερβολικοί. Η ετήσια ισχύς σχεδιασμού για το έτος 2007 (350 MWP) ξεπερνά το ήμισυ της ετήσιας παραγωγικής δυναμικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας Φ/Β και το 40% της ευρωπαϊκής αγοράς (2006).

[...]

Δεν έχουν επιλυθεί βασικά αδειοδοτικά, χωροταξικά, πολεοδομικά, θεσμικά και τεχνικά θέματα. Τούτο ισχύει μάλιστα στο μέγιστο βαθμό για τις αμιγώς οικιακές εφαρμογές των Φ/Β Συστημάτων (π.χ. ενσωμάτωση Φ/Β στο κτίριο), που αποτελούν το αποδοτικότερο τομέα των Φ/Β για την εθνική οικονομία και μεγιστοποιούν τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη. Οι εφαρμογές στον οικιακό τομέα είναι πρακτικά αδύνατες γιατί θα πρέπει αυτές να αποτελέσουν επιχειρηματική δραστηριότητα για όλη την διάρκεια ζωής της Φ/Β εγκατάστασης (>25 έτη).

Δεν έχουν μελετηθεί οι επιπτώσεις των Φ/Β Συστημάτων στο ελληνικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας και ιδιαίτερα η πρόσβαση και σύνδεση στο δίκτυο με λογικό κόστος και σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Η μη ορθολογική κατανομή των μεγεθών των Φ/Β Συστημάτων έχει ως αποτέλεσμα το ενδιαφέρον να εστιάζεται σε μεγάλες Φ/Β μονάδες ισχύος πάνω από 1 ΜWp με κύριο χαρακτηριστικό την αδυναμία δημιουργίας και λειτουργίας βιώσιμης αγοράς που συμβάλλει στην ανάπτυξη βιομηχανικών δραστηριοτήτων και συγχρόνως τη δέσμευση αγροτικής γης για πολλά χρόνια. Παράλληλα τα προσδοκώμενα οφέλη (μειωμένες απώλειες ισχύος, μείωση των φορτίων των γραμμών μεταφοράς και πρωτεύουσας διανομής και των υποσταθμών μέσης και χαμηλής τάσεως) από τη χρήση διεσπαρμένης παραγωγής δεν θα επιτευχθούν, αλλά θα υπάρχει υψηλή επιβάρυνση των καταναλωτών.

Επισημαίνεται ότι η υψηλή τιμολόγηση της Φ/Β kWh, σε συνδυασμό με αναμενόμενες υψηλές επιδοτήσεις του αναπτυξιακού νόμου για τα Φ/Β, έχουν καλλιεργήσει υπερβολικές προσδοκίες στους επενδυτές με αποτέλεσμα τη δημιουργία μίας πραγματικής φρενίτιδας επενδυτικού ενδιαφέροντος, χωρίς προηγούμενο στην ευρωπαϊκή και διεθνή αγορά. Ως την 11.6.2007 είχαν υποβληθεί στη ΡΑΕ αιτήσεις για αδειοδότηση Φ/Β Συστημάτων συνολικής ισχύος άνω των 2.500 MWp !!!!!! Οι εν δυνάμει επενδυτές κινούνται με υπερβολικά αυξημένο ενδιαφέρον, αλλά χωρίς συγκρότηση και έγκυρη πληροφόρηση (και ήδη με σημαντικές δαπάνες), για υλοποίηση Φ/Β εφαρμογών κάθε είδους, με προφανή στόχο το «γρήγορο και εύκολο κέρδος».

Έχοντας όλα αυτά υπόψη, αλλά σύμφωνα και με τη διεθνή εμπειρία, κατά την άποψη του ΤΕΕ οι βασικοί στόχοι του προγράμματος για την ανάπτυξη των Φ/Β εφαρμογών στη χώρα μας, θα πρέπει να αποβλέπουν στη δημιουργία και λειτουργία βιώσιμης αγοράς, με ρεαλιστικούς στόχους, που θα οδηγήσει σε υγιή ανταγωνισμό, σταθερή οργάνωση και συνεχή μείωση κόστους, μέσα σε ένα ευνοϊκό κλίμα για την ανάπτυξη βιομηχανικών και κατασκευαστικών δραστηριοτήτων, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και ιδιαίτερα χωρίς αισθητή επιβάρυνση των καταναλωτών.

Θα πρέπει το πρόγραμμα και η γενικότερη προσπάθεια να συνοδευτεί από υποστηρικτικούς μηχανισμούς, με βάση κυρίως την τιμολόγηση αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας μετά από οικονομική ανάλυση (feed-in tariff), καθώς και από τις αναγκαίες ερευνητικές εργασίες για ασφαλείς και αποδοτικές εφαρμογές και απόκτηση τεχνογνωσίας.

Ιδιαίτερη σημασία θα πρέπει να δοθεί την ουσιαστική και ποιοτική συνεισφορά των Φ/Β στη λειτουργία του συνόλου των συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας (διασυνδεδεμένο και νησιωτικό), για την κάλυψη της ζήτησης φορτίου με μείωση των απωλειών ισχύος στα δίκτυα μεταφοράς και διανομής, μείωση των φορτίων των γραμμών και των υποσταθμών, υποκατάσταση ακριβών και μη φιλικών προς το περιβάλλον καυσίμων. Και όλα αυτά με μεγιστοποίηση του οικονομικού και κοινωνικού οφέλους και με συγκεκριμένα και μετρήσιμα περιβαλλοντικά οφέλη.

Κατά την άποψη του ΤΕΕ, κατά προτεραιότητα θα πρέπει να υποστηριχτούν οι εφαρμογές Φ/Β Συστημάτων του αμιγούς οικιακού τομέα (π.χ. ισχύος μέχρι 10 KWp) και γενικότερα του κτιριακού τομέα (με ενσωμάτωση των Φ/Β στο κέλυφος του κτιρίου και στις στέγες). Γενικά, να θεσπιστεί διακριτή υποστήριξη των μικρών Φ/Β μονάδων με προτεραιότητα εφαρμογών στα νησιά. Με άλλα λόγια πρέπει να στησιχτούν οι αυτοπαραγωγοί που δεν συνδέονται στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας με την υψηλότερη δυνατή επιχορήγηση του κόστους επένδυσης.

Ο τομέας των ΑΠΕ είναι εξαιρετικά σημαντικός στις επόμενες δεκαετίες για τη χώρα μας, καθώς η Ε.Ε. έχει θέσει ως ελάχιστος στόχο της διείσδυσης τους στο ενεργειακό ισοζύγιο το 20% ως το 2020 (το πλαίσιο της Οδηγίας αναμένεται το Φθινόπωρο).

Σχόλιο: Ήταν λογικό -από την στιγμή που βρισκόμαστε στην Ελλάδα- να δημιουργηθεί αυτή η κατάσταση στον τομέα της παραγωγής ενέργειας από Φ/Β. Ο κάθε κάτοχος ενός οικοπέδου στην Άνω Παναγουλίτσα σκέφτηκε αντί να το νοικιάζω στον Μπαρμπα-Μήτσο για να φυτεύει τριφύλλι, δεν γίνομαι επιχειρηματίας, προμηθευτής της ΔΕΗ, να κονομήσω για 20 χρόνια; Δεν βάζω και εγώ «φουτουβουλταϊκά»; Δηλαδή πιο έξυπνος είναι ο Κίτσος που πήγε και έκανε αίτηση;

Η όλη κατάσταση θυμίζει την εποχή πριν από 8-9 χρόνια, όταν «άνθιζε» το χρηματιστήριο, όπου ο εν λόγο κάτοχος του οικοπέδου στην Άνω Παναγουλίτσα σταμάτησε να το σπέρνει γιατί ήθελα να τα πάρει χοντρά από το Χρηματιστήριο, τότε μάλιστα που ο Κίτσος ο καφετζής μετέτρεψε σε ΕΛΔΕ το καφενείο του.

Όλοι πλέον θέλουν να μπουν στην αγορά των Φ/Β. Και για το λόγο αυτό έχει συσταθεί μια τεράστια βιομηχανία που αποτελείται από παραγωγούς Φ/Β, εμπόρους που πουλάνε με το κιλό τα Φ/Β, τράπεζες που δίνουν δάνεια για την επένδυση, συμβούλους – άσχετους ή σχετικούς. Στην έκθεση για την Ενέργεια που έγινε τον Νοέμβριο του 2006 στην HELEXPO συμμετείχαν πάρα πολλές «επιχειρήσεις» που αναλάμβαναν τις επενδύσεις (από την μελέτη μέχρι την παράδοση των Φ/Β με το «κλειδί στο χέρι» – ακόμα και την συνεργασία με μεσιτικά γραφεία εάν δεν υπήρχε οικόπεδο) οι οποίες επιχειρήσεις είχαν συσταθεί ακόμα και δύο μέρες πριν την έκθεση!

Το Eco-reflections προφανώς και υποστηρίζει τα Φ/Β συστήματα και γενικά της ΑΠΕ. Επειδή όμως είμαστε Ελλάδα, νομοτελειακά αυτή η προσπάθεια χρήσης αυτής της μορφής των ΑΠΕ θα οδηγηθεί σε αποτυχία.

Panos T.

Πηγή: Eco-reflections : http://eco-reflections.blogspot.com/
Σκέψεις, στοχασμοί, συζήτηση και ενημέρωση για το Περιβάλλον και τον Άνθρωπο

Βιομηχανικά Αιολικά Πάρκα στην Άνδρο

του Αλέξανδρου Μαβή

Αντιλαμβανόμαστε ότι μέρη με πλούσιο αιολικό δυναμικό όπως η Άνδρος θα πρέπει να συνεισφέρουν στους εθνικούς, Ευρωπαϊκούς και παγκόσμιους στόχους για μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου. Αν λοιπόν ο εθνικός στόχος είναι, το 20% της συνολικής ισχύος να παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η Άνδρος με ανάγκες κατανάλωσης 15MW, με ένα πάρκο ισχύος 15MW, ξεπερνάει το στόχο αυτό 5 φορές. Η προτεινόμενη εντούτοις εξέλιξη, όπου από αιτήσεις 400MW(!) έχουν ήδη προεγκριθεί 68(!) μας βρίσκει κάθετα διαφωνούντες καθώς αυτά τα μεγέθη θα έχουν καταστροφικές συνέπειες για το νησί καθιστώντας το πλατφόρμα ηλεκτροπαραγωγής για την Αττική, με μόνους ωφελούμενους τις εταιρείες.

Έχοντας αυτό τον προβληματισμό καταθέτουμε τις θέσεις και τις προτάσεις μας που συνοψίζονται στα εξής:
Υπολογισμός μεγίστης παραγωγής, εντός φέρουσας ικανότητας.
Ενεργειακός σχεδιασμός με γνώμονα την Άνδρο και όχι το Κεντρικό Δίκτυο.
Προσέγγιση σε επίπεδο νησιού και όχι κάθε Δήμου χωριστά.
Προσαρμογή του μεγέθους των μηχανών στην κλίμακα του τοπίου των Κυκλάδων. Τεράστιες μηχανές ύψους 80-100 μέτρων κρίνονται εντελώς ασύμβατες τόσο αισθητικά όσο και λόγω της απαιτούμενης ισοπέδωσης για ανέγερση.
Το αιολικό δυναμικό δεν μπορεί να είναι το μόνο κριτήριο.
Το υπάρχον δίκτυο υψηλής τάσης είναι σε οποιαδήποτε περίπτωση περιοριστικός παράγοντας, επ’ουδενί λόγο δεν είναι παραδεκτή η κατασκευή συμπληρωματικού και πόσο μάλλον από το Κόρθι μέχρι το στενό του Καφηρέα. Κάτι τέτοιο είναι άλλωστε αντίθετο με τη νομολογία του ΣτΕ όπως και με όποια λογική.
Το μέγεθος λοιπόν της προτεινόμενης εγκατάστασης πρέπει να καθορίζεται από τις δυνατότητες του υπάρχοντος δικτύου συνυπολογιζομένης και της εξυπηρέτησης της Τήνου.
Η χωροθέτηση θα πρέπει να είναι το δυνατόν πιο κοντά στο σημείο διασύνδεσης με το Κεντρικό Δίκτυο.
Σε σημεία που η εγκατάσταση δεν θα καταστρέφει πολιτιστικούς (αιμασιές, ξερολιθιές, αλώνια, κελιά, κλπ.), μορφολογικούς (βραχώδεις σχηματισμοί, ιδιαίτερα όμορφα τοπία), φυσικούς (βιότοπους, σημεία διέλευσης μεταναστευτικών πτηνών, κλπ.) ή άλλους πόρους του νησιού.
Κατά την όποια χωροθέτηση, ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δίνεται στα απαιτούμενα οδικά δίκτυα.
Το δε καθεστώς λειτουργίας των πάρκων θα πρέπει να σχεδιαστεί έτσι ώστε σημαντικό μέρος του ωφέλους που προκύπτει, να κατανέμεται με αντισταθμιστικό τρόπο στους κατοίκους και ως τέτοιο προτείνουμε τη δημιουργία Εταιρείας Λαϊκής Βάσης με συμμετοχές που να καλύπτουν όλο το γεωγραφικό και κοινωνικό εύρος του νησιού.
Προτεινόμενη απόδοση του 2% στους Δήμους, εκτός από ανεπαρκής, δεν δίνει και καμία εξασφάλιση όσον αφορά τον αντισταθμιστικό της χαρακτήρα.
Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω προτείνουμε την επέκταση του υπάρχοντος αιολικού πάρκου του Καλιβαρίου, που βρίσκεται στο βόρειο κομμάτι του νησιού, μέχρι της ενδεικτικής ισχύος των 20 MW και με μηχανές προσαρμοσμένες στην κλίμακα του τοπίου των Κυκλάδων. Η περιοχή αυτή έχει πλούσιο αιολικό δυναμικό, δεν είναι διαμορφωμένη με καλλιεργούμενες αναβαθμίδες (αιμασιές) και ξερολιθιές και είναι κοντά στο σημείο διασύνδεσης. Η διαχείριση του πάρκου αυτού μπορεί να ανατεθεί σε μία Εταιρεία Λαϊκής Βάσης, η οποία με τη σειρά της μπορεί να αναθέσει τη διοίκηση του πάρκου σε εξειδικευμένη εταιρεία. Οποιαδήποτε υπέρβαση της προαναφερόμενης ενδεικτικής ισχύος πιστεύουμε ότι επιβαρρύνει δυσανάλογα το νησί της Άνδρου, υποβαθμίζοντας σημαντικά το τοπίο του νησιού, που αποτελεί άλλωστε το σημαντικότερο πόρο του.
Το ζήτημα της παραγωγής και της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να προσεγγιστεί, ιδιαίτερα στα νησιά, με πολιτικές που θα στοχεύουν όχι στην ικανοποίηση μιας ολοένα αυξανόμενης ζήτησης αλλά στον έλεγχο της. Καθοριστική παράμετρος της όποιας πολιτικής πρέπει να είναι η δυνατότητα παραγωγής που να μη ξεπερνάει τη φέρουσα ικανότητα όπως άλλωστε ισχύει για όλους τους πόρους, όπως πχ. το νερό.

(*) Αντίστοιχο παράδειγμα λανθασμένης πολιτικής είναι η παρούσα προσέγγιση του μείζονος θέματος της διαχείρισης των απορριμμάτων στα νησιά. Πανάκριβα έργα κατασκευής ΧΥΤΑ, με κοντινή ημερομηνία λήξεως, χωρίς εφαρμογή πολιτικών μείωσης του τελικού όγκου προς ταφή (στη Δανία θάβεται μόνο το 11%), είναι δυστυχώς σπατάλη πόρων και διαιωνίζουν την κοινωνική ανωριμότητα.

Σημείωση 19ο Τεύχος
Πηγή: http://eyploia.aigaio-net.gr/

Μικρά φράγματα για να ξεδιψάσουν τα νησιά

Του Προκόπη Γιόγιακα

Εκατομμύρια κυβικά νερού καταλήγουν αναξιοποίητα κάθε χρόνο στη θάλασσα από τους χειμάρρους νησιών.

Μικρά φράγματα, που θα συγκρατούν το νερό της βροχής το οποίο τώρα καταλήγει στη θάλασσα, θα μπορούσαν να ξεδιψάσουν τα νησιά, που τη χειμερινή περίοδο «πνίγονται» από τις βροχοπτώσεις και το καλοκαίρι λένε το πανάκριβο νερό- νεράκι.

Όπως υποστηρίζει ο υπεύθυνος δράσεων της περιβαλλοντικής οργάνωσης «Αρχιπέλαγος», επισκέπτης καθηγητής Θαλάσσιας Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Έσεξ κ. Θοδωρής Τσιμπίδης, «στα νησιά υπάρχει έλλειμμα στο ζήτημα της αξιοποίησης του νερού. Για παράδειγμα, τα νερά που καταλήγουν αναξιοποίητα στη θάλασσα, από τρεις μόνο χειμάρρους της Ικαρίας, υπολογίζονται σε 60.000.000 έως 80.000.000 κυβικά μέτρα ετησίως. Οι αντίστοιχες ποσότητες που χάνονται απο τους κύριους χειμάρρους της Σάμου υπολογίζονται από 50.000.000 έως 60.000.000 κυβικά μέτρα τον χρόνο».

Έτσι, όπως λέει, «με δύο μικρά τεχνητά φράγματα στην Ικαρία θα μπορούσαν να συγκεντρώνονται κάθε χρόνο από 15.000.000 έως 20.000.000 κυβικά μέτρα νερό, ενώ δύο μικρά φράγματα στη Σάμο θα μπορούσαν να συγκεντρώνουν πάνω από 10.000.000 κυβικά μέ τρα νερό το καθένα». Μια μπόρα φθάνει. Μάλιστα, όπως παρατηρεί ο δήμαρχος Ραχών Ικαρίας κ. Φανούρης Καρούτσος, «η λιμνοδεξαμενή χωρητικότητας 1.000.000 κυβικών μέτρων, που φτιάχτηκε στη θέση Πέζι, γέμισε με μια μόνο μπόρα, όταν οι τεχνικοί μας έλεγαν ότι χρειάζονται γύρω στα 4 χρόνια. Λύσαμε οριστικά το πρόβλημα υδροδότησης σε 2 από τα 3 δημοτικά διαμερίσματα».

Την ώρα που όλοι παραδέχονται το πρόβλημα της λειψυδρίας στα νησιά, όπως καταγγέλλει στα «ΝΕΑ» ο νομάρχης Κυκλάδων κ. Δημήτρης Μπάιλας, «οικονομικά συμφέροντα προωθούν την ακριβή λύση της μεταφοράς νερού απο νησί σε νησί με πλοία-υδροφόρες εις βάρος της ανάπτυξης των υποδομών. Δεν υπάρχει κανένα πλάνο για να ξέρουμε πώς θα δράσουμε. Έτσι το νερό μεταφέρεται στα νησιά με τους νερουλάδες».

Σύμφωνα με τον κ. Τσιμπίδη «τη διετία 2004-2006 ξοδεύτηκαν για τη μεταφορά νερού με πλοία στα άνυδρα νησιά 25,5 εκατομμύρια ευρώ- χωρίς να έχει υπολογιστεί το κόστος της αγοράς του νερού».

Όπως λέει όμως ο ομότιμος καθηγητής Υδρογεωλογίας και Τεχνικής Γεωλογίας στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) κ. Γιάννης Κουμαντάκης, «η αδιαφορία και η έλλειψη πλάνου στη διαχείριση των υδάτων φαίνεται και απο το γεγονός ότι δεν υπάρχει καμία επίσημη μέτρηση για τα νερά των απορροών απο τους περισσότερους χειμάρρους, αφού δεν έχουν εγκατασταθεί υδρομετρικοί σταθμοί με συνέπεια να μην υπάρχουν ούτε καν τα σωστά δεδομένα για το κτίσιμο των φραγμάτων».

Μικρά έργα

Υπέρ των πολλών μικρών έργων για τη συλλογή του νερού στα νησιά τάσσονται οι ειδικοί, αντί για εξαγγελίες μεγαλεπήβολων κατασκευών

«Ο κίνδυνος της ερημοποίησης των νησιών οδηγεί πολλούς στη λογική “ούτε μια σταγόνα νερού χαμένη”. Αυτή η λογική όμως έχει πλέον ξεπεραστεί επειδή το γλυκό νερό που καταλήγει στη θάλασσα συντελεί στη δημιουργία οικοσυστημάτων πλούσιων σε θαλασσινή ζωή», λέει ο καθηγητής στον Τομέα Υδραυλικής και Τεχνικής στην Πολυτεχνική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Γιάννης Μυλόπουλος.

Όπως εξηγεί «η ιδανική λύση είναι η κατασκευή μικρών φραγμάτων- επί της ουσίας αναχωμάτων που θα καθυστερούν τη γρήγορη και χειμαρρώδη ροή του νερού. Πρέπει να δούμε τι πραγματικά χρειαζόμαστε χωρίς να καταστρέφουμε το περιβάλλον. Με αυτά τα έργα ενισχύεται ο εμπλουτισμός του υδροφόρου ορίζοντα και μπορούμε να έχουμε νερό στις δύσκολες εποχές».

39 ταμιευτήρες

Από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης έχουν κατασκευαστεί 39 ταμιευτήρες σε όλα τα νησιά. Ωστόσο δεν έχουν όλα ολοκληρωθεί και αποδοθεί σε χρήση. Όπως χαρακτηριστικά λέει η δήμαρχος Σερίφου κ. Αγγελική Συνοδινού «το φράγμα στο Στενό Σερίφου, χωρητικότητας 700.000 κυβικών μέτρων που έχει τελειώσει από το 2005-αλλά είχε παρουσιάσει διαρροές- ακόμη δεν έχει παραδοθεί στον δήμο».

Όπως επισημαίνει ο κ. Τσιμπίδης «επειδή το κόστος της μεταφοράς του νερού είναι ιδιαίτερα υψηλό, μια απλή λύση θα ήταν να συνδεθούν οι λιμνοδεξαμενές και τα φράγματα με υποβρύχια δίκτυα- από ειδικούς σωλήνες για παράδειγμα από τη Σάμο προς τα Δωδεκάνησα και από την Ικαρία προς τις Κυκλάδες. Στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου το ύψος των βροχοπτώσεων είναι πολύ υψηλό σε σχέση με τα νησιά των Κυκλάδων, οπότε τα φράγματα δεν κινδυνεύουν να μείνουν σχεδόν ποτέ χωρίς νερό. Για παράδειγμα η Σάμος έχει ετήσια βροχόπτωση 790 mm, η Ικαρία 700 mm, όταν στην Νάξο και τη Σύρο δεν υπερβαίνει τα 400 mm».

Το παράδειγμα της Μυκόνου. «Η Μύκονος είναι ξερονήσι. Ωστόσο, με τα δυο φράγματα στο Μαράθι χωρητικότητας 3.000.000 και 1.000.000 κυβικών μέτρων νερού, λύσαμε οριστικά το πρόβλημα ύδρευσης», λέει ο δήμαρχος του νησιού κ. Χρήστος Βερωνης. «Ταυτόχρονα με τα δυο διυλιστήρια που εγκαταστήσαμε, έχουμε από το ένα φράγμα 6.000 κυβικά μέτρα πόσιμο νερό και από το άλλο 2.000 κυβικά μέτρα. Ζημιά στο περιβάλλον δεν έχει γίνει, αντιθέτως ήρθαν πουλιά που δεν τα είχαμε ξαναδεί και η περιοχή είναι γεμάτη ζωή. Παράλληλα, λειτουργεί στη Μύκονο και ένα εργοστάσιο αφαλάτωσης που μπορεί να δίνει 2.000 κυβικά μέτρα πόσιμο νερό την ημέρα το οποίο λειτουργεί επικουρικά για τις δύσκολες μέρες της λειψυδρίας».

Αφαλάτωση με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

«Τα νησιά έχουν δύο προβλήματα: η ανάπτυξη δεν λαμβάνει καθόλου υπόψη τα διαθέσιμα υδατικά αποθέματα, ενώ την ίδια ώρα υπάρχει κακή διαχείριση. Είναι αδιανόητο για άνυδρα νησιά να υπάρχουν 100 μέτρα από τη θάλασσα πισίνες για να προσελκύουν τουρίστες», λέει ο διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace κ. Νίκος Χαραλαμπίδης.

Ο νομάρχης Κυκλάδων, πάντως, τάσσεται υπέρ της λύσης της αφαλάτωσης, που όπως λέει πρέπει να προχωρήσει. «Ένα κυβικό μέτρο νερού από την αφαλάτωση κοστίζει 1,7 ευρώ, ενώ η μεταφορά νερού με πλοίο ξεπερνάει τα 7,3 ευρώ το κυβικό», σημειώνει ο κ. Δημήτρης Μπάιλας.

Αντίθετη άποψη έχει ο κ. Τσιμπίδης. «Απαιτεί τεράστιες ποσότητες ενέργειας: απαιτούνται 2,3 κιλοβατώρες ανά κυβικό μέτρο παραγόμενου νερού, τη στιγμή που τα νησιά αντιμετωπίζουν ήδη τεράστιο πρόβλημα ηλεκτροδότησης. Επίσης από την αφαλάτωση έχουμε μεγάλες ποσότητες αποβλήτων: λύματα με υψηλή περιεκτικότητα σε χλώριο, ενώ τα απόβλητα άλμης από την επεξεργασία του θαλασσινού νερού είναι καταστροφικά για τη θαλάσσια πανίδα και χλωρίδα».

Από την πλευρά του, ο κ. Χαραλαμπίδης επισημαίνει ότι «θα μπορούσε να γίνει αφαλάτωση με Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας».

(πηγή: ΤΑ ΝΕΑ, 7/1/2008)